سم شناسی شغلی

سم شناسی شغلی :

در سم شناسی شغلی افراد  با مواد شیمیایی که در محیط کار یافت می­شوند ، سر و کار دارند . کارگران صنعتی ممکن است در طی تهیه ، تولید یا بسته­بندی این مواد یا به واسطه استفاده از آنها در محیط شغلی ، در معرض تماس با آنها قرار بگیرند . به عنوان مثال کارگران کشاورزی ممکن است در معرض مقادیر مضر حشره­کش قرار بگیرند . تأکید عمده سم شناسی شغلی در جهت شناسایی عوامل مسئول ، تعیین وضعیتهای منجر به مصرف بی­خطر آنها و پیشگیری از جذب مقادیر مضر آنها می­باشد . حدود تعیین­کننده­ای جهت مشخص نمودن غلظتهای ایمن بسیاری از مواد شیمیایی در محیط کار طرح ریزی شده­اند تا حالات گوناگون تماس ، مشخص گردد.که عبارت است از:

1 . غلظتی جهت کار روزانه معمولی 8 ساعته که کارگران می­توانند مرتباً در آن قرار گیرند بدون هیچ اثر منفی .

2 . غلظتی که فقط باید کمتر از 15 دقیقه در آن قرار گرفت و نه بیشتر .

3 . غلظتی که فقط می­توان یک لحظه در آن قرار گرفت .

ورود مواد شیمیایی به بدن در موقعیتهای تماس مختلف فرق می­کند . در شرایط صنعتی ، استشمام راه اصلی ورود می­باشد و نیز راه پوستی نیز کاملاً مهم است اما مصرف خوراکی راه نسبتاً فرعی می­باشد . در نتیجه ، معیارهای پیشگیری کننده عمدتاً جهت حذف ورود از طریق استشمام یا از طریق تماس موضعی ، طرح ریزی می­شوند . مواد آلوده کننده اتمسفر از طریق استشمام وارد می­شوند در حالی که در موارد آلوده کننده­های آب وخاک ، مصرف خوراکی راه اصلی تماس در انسان است .

مواد سمی ممکن است بسته به طول مدت تماس از لحاظ کیفی متفاوت باشند . یک تماس واحد یا تماسهای متعدد طی 1 یا2 روز صورت می­گیرد ، نمایانگر تماس حاد (acute exposure) می­باشد . تماسهای متعدد که طی دوره طولانی­تری از زمان ادامه یابد ، بیانگر تماس مزمن است . در شرایط شغلی هر دو تماس حاد و مزمن ممکن است رخ دهد.

در حالی که در حدود مواد شیمیایی یافت شونده در محیط ، احتمال تماس مزمن بیشتر است . در تماسهای مزمن ، تأثیرات سمی ممکن است تا چندین ماه بعد ازتماس­های تکراری قال مشاهده نباشد. تأثیرات زیانبار ناشی از تماس حاد یا مزمن ممکن است برگشت­پذیر یا غیر قابل برگشت باشد .برگشت­پذیری نسبی تأثیر سمی به خصوصیات قابل بهبود عضو آسیب دیده ، بستگی خواهد داشت .

با توجه به افزایش میزان مواد آلوده کننده و به علت افزایش جمعیت ، افزایش میزان مصرف کنندگی ، افزایش تولید مواد شیمیایی ، افزایش منابع طبیعی و ... نیاز به علم سم  شناسی بیشتر احساس می­شود چرا که زمینه هر برخورد در جهت حذف آلودگیها ، نیاز به رفع کامل آلودگی و تحلیل و بررسی مکانیسم مشکل­زایی آلودگی­ها دارد .

در کارخانجات صنعتی و محیط­هایی که فلزات به صورت خالص و ترکیبات مختلف مورد استفاده قرار می­گیرند کارگران در معرض گرد و غبار آنها بوده و در صورت عدم استفاده از وسایل حفاظتی دچار مسمومیت­های شغلی می­گردند .